Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2011

Ο Μπαρουτόμυλος στο Μαυρίλο (δυτική Φθιώτιδα)

Στη δυτική άκρη της Φθιώτιδας, εκεί όπου κυριαρχεί ο υψικόρυφος Τυμφρηστός και κάτω από την κορυφή που έχει το όνομα κουμπί, είναι χτισμένο το πανέμορφο Μαυρίλο, προικισμένο από τη φύση και τιμημένο από την ιστορία. Το Μαυρίλο στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας, κεφαλοχώρι τότε, βρέθηκε στο επίκεντρο της προετοιμασίας του απελευθερωτικού αγώνα . Σε τούτο το απόμερο μέρος δουλευόταν η μπαρούτη, η πρώτη ύλη των ντουφεκιών της κλεφτουριάς. Στις ποταμιές του Μαυρίλου γύριζαν οι μπαρουτόμυλοι, αυτά τα αυτοσχέδια εργαστήρια της φωτιάς .
Το κτίριο του μπαρουτόμυλου ήταν λιθόκτιστο, σε κατηφορικό έδαφος πλάι στο ρέμα για να εκμεταλλεύονται την υψομετρική διαφορά της πτώσης του νερού. Δίπλα σε μερικούς μπαρουτόμυλους λειτουργούσε αλευρόμυλος ή μαντάνι.
Ο μπαρουτόμυλος λειτουργούσε όπως και ο νερόμυλος, διέφερε όμως στο ότι η φτερωτή του δε γύριζε τη μυλόπετρα, αλλά το αδράχτι, ένα τετράγωνο μακρύ ξύλο, τοποθετημένο σε οριζόντια θέση.Το νερό τπυ ρέματος διοχετευόταν με αυλάκι σε μια κανάλι και έπεφτε με δύναμη στην κάδη που απέληγε σε πρόσθετο σιφούνι . Έτσι γέμιζαν τα στόματα της φτερωτής κι εκείνη περιστρεφόταν με ταχύτητα.Ταυτόχρονα περιστρεφόταν και το αδράχτι , στον άξονα του οποίου ήταν προσαρμοσμένα 5-6 έκκεντρα ξύλα (απαλαϊστρες).Πίσω από το αδράχτι και απέναντι ακριβώς από κάθε απαλαϊστρα υψωνόταν κατακόρυφα, προσαρμοσμένο με μεταλλικούς συνδέσμους ( θηλιές) σε δοκάρι της στέγης , ένα μακρόστενο συνήθως δρύινο ξύλο που ονομαζόταν παλικάρι. Στο ύψος που απέληγε η κάθε απαλαϊστρα , είχε και το παλικάρι μια όμοια, το τουμάκι. Κατά την περιστροφή του αδραχτιού χτυπούσε η απαλαϊστρα το τουμάκι από κάτω το ανέβαζε ψηλά και μετά το άφηνε να πέσει κάτω.
΄¨ετσι τα παλικάρια ανεβοκατέβαιναν ρυθμικά. Κάτω ακριβώς από κάθε παλικάρι υπήρχε πακτωμένη στο έδαφος μια ξύλινη - κάποτε λίθινη ή μαρμάρινη κατασκευή όμοια με γουδί , η τσούμα. Στο εσωτερικό της τοποθετούνταν τα υλικά της μπαρούτης.
Η μαυριλιώτικη μπαρούτη περιείχε 12,5% θειάφι, 12,5% ξυλοκάρβουνο, 75% νιτρικό κάλιο (τζερβιτζιλέ) και ανάλογο νερό.
Η προετοιμασία του μείγματος απαιτούσε μεγάλη προσοχή και δεξιοτεχνία.Λαμβάνονταν μέτρα ασφαλείας αλλά τα ατυχήματα ήταν συχνά.
Η λειτουργεία του μπαρουτόμυλου έθετε σε κίνηση το κάθε παλικάρι, που σηκώνονταν και έπεφτε με δύναμη μέσα στην τσούμα, κονιορτοποιώντας τα υλικά.
¨ομως με τα αλλεπάλληλα διαδοχικά χτυπήματα η μπαρούτη ( πολτός) κολλούσε στα τοιχώματα της τσούμας. Επομένως , ο πολτός ανακατευόταν κάθε 5-6 [ωρες με ένα ξύλινο εργαλείο , το ματικάπι.
Στη συνέχεια αναμίγνυαν τα μίγματα απ' όλες τις γούβες, για να μην ξεχωρίζουν μεταξύ τους.
Μετά το τελευταίο ανακάτεμα (μπιχτάρισμα), το μείγμα έπρεπε να έχει τη μορφή παχύρευστης μάζας (διαδικασία 24 ωρών). Τότε το έβγαζαν από την τσούμα ( ξεχαβάνισμα) και το έκοβαν σε κομμάτια με τα χέρια και το άπλωναν σε ειδικά μπαρουτόπανα να στεγνώσει. Μετά από δυο μέρες έτριβαν τη μπαρούτη μέσα σε ένα κόσκινο μέχρι να γίνει ψιλή σαν άμμος.
Στο τέλος αναμίγνυαν τη μπαρούτη με γραφίτη μέσα σ' ένα ξύλινο βαρέλι, που συνδεόταν με το αδράχτι και περιστρεφόταν για 3-5 ώρες μέχρι η μπαρούτη να πάρει γυαλιστερή μορφή που την προστάτευε από την υγρασία και ήταν έτοιμη για το εμπόριο.
Η ποιότητα της μπαρούτης δοκιμαζόταν ρίχνοντας μια μικρή ποσότητα πάνω σ' ένα χαρτί το οποίο πλησίαζαν σε ένα αναμμένο κάρβουνο. η καλής ποιότητας μπαρούτη έπρεπε να εκραγεί αμέσως, χωρίς να κάψει το χαρτί και χωρίς ν' αφήσει αιθάλη. Κατόπιν συσκεύαζαν τη μπαρούτη σε ξύλινα βαρέλια ή αδιάβροχα ( κερωμένα ) σακιά από μαλλί τράγου.

πηγές: έντυπο του πρώην ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ- Δ.Δ. ΜΑΥΡΙΛΟΥ
" Το εργαστήρι της φωτιάς" του Χ. Μηχιώτη, εκδόσεις ΚΑΣΤΑΛΙΑ

 



Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 2011



Στα Μονοπάτια του Αχιλλέα:
 Μεγάλη Κάψη – Άγιοι Απόστολοι – Μαυρίλο (9.10.2011)

Το πρόγραμμα του Ομίλου Φίλων Βουνού & Θάλασσας της Βούλας ήταν: διανυκτέρευση το Σάββατο στο Δασικό Χωριό «Λιβαδάκι», στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας, και την Κυριακή πεζοπορία στα Μονοπάτια του Αχιλλέα. Η Σούλα, γραμματέας του Ομίλου, παρακάλεσε να τη βοηθήσουμε και το είδαμε με το Γιάννη ως μια πρόκληση και μια ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για τα μονοπάτια στην περιοχή.

Η Δυτική Φθιώτιδα είναι από τις πιο όμορφες περιοχές της Φθιώτιδας και της Ελλάδας, με πλούσια ιστορία από αρχαιοτάτων χρόνων. Θεωρείται ότι είναι η πατρίδα του Αχιλλέα. "Η προϊστορία ομιλεί για τους Μυρμιδόνες που οδηγήθηκαν στην Φθία από τον Πηλέα, τον Βασιλιά της Αίγινας. Από τον Πηλέα και την Θέτιδα γεννιέται ο Αχιλλέας. Οι νεότεροι συγγραφείς όπως ο Δημήτριος Αινιάν και ο Ι. Βορτσέλας, πιστεύουν ότι η έδρα του κράτους του Πηλέα βρισκόταν στις πηγές του Σπερχειού, κάτω από τον Τυμφρηστό, συγκεκριμένα στον τόπο του Μαυρίλου, σύμφωνα και με όσα μαρτυρεί ο Όμηρος". Περισσότερα στον ιστότοπο του Ομίλου Ενεργών Πολιτών Δυτικής Φθιώτιδας http://omilospoliton.blogspot.com/2011/09/blog-post.html

Ανεβαίνοντας για το Καρπενήσι, μετά τον Άγιο Γεώργιο στο Χάνι Πλατανιά στρίβουμε δεξιά παίρνοντας τις στροφές για τα χωριά Μεγάλη Κάψη, Μερκάδα, Μαυρίλο, Νεοχώρι. Μέσα από τη Μεγάλη Κάψη ανεβαίνουμε αριστερά και σε ένα χιλιόμετρο περίπου φθάνουμε στο Δασικό Χωριό «Λιβαδάκι». Το Δασικό Χωριό, με διαχειριστή και υπεύθυνο σήμερα τον Βασίλη Μήτσου, οδηγό βουνού της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας & Αναρρίχησης, προσφέρει εναλλακτικό τουρισμό με υπηρεσίες διαμονής και διατροφής σε ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα ανεξάρτητων επιπλωμένων σπιτιών που λειτουργεί όλες τις εποχές του χρόνου. Είναι σε μια καταπράσινη έκταση 15 στρεμμάτων, σε υψόμετρο 950μ, περιτριγυρισμένο από πανύψηλα έλατα και αιωνόβιες καστανιές. Η Μεγάλη Κάψη είναι χωριό στα ριζά του Βελουχιού, αραιοκατοικημένο, με αρκετά παλιά σπίτια, με πλούσια ιστορία και αρκετά μεταβυζαντινά.

Συναντήσαμε τους άγνωστους μέχρι εκείνη τη στιγμή συνορειβάτες μας. Πρέπει να ομολογήσω ότι με συνεπαίρνει το άγνωστο, ρισκάρω τις διαθέσεις μου, τις δοκιμάζω στα άγνωστα πρόσωπα και είμαι πάντα έτοιμος να συναντήσω τη φιλία. Πολλές φορές, όπως κι αυτή τη φορά, ρισκάρω και τον καιρό με το «θα βρέξει – δεν θα βρέξει» και το μισο-άγνωστο μονοπάτι, χωρίς GPS και πυξίδες, με μοναδική «πυξίδα» τη θέληση για «βουνό» και το ένστικτο του άγριου ζώου. Και βγήκαν όλα τόσο ωραία και όμορφα. Μ’ αρέσει αυτό το παιχνίδι, το έχω κάνει πολλές φορές. Καθοριστικό ρόλο έπαιξαν η πλούσια διάθεση και η ευχάριστη παρέα όλων των μελών του Ομίλου Φίλων Βουνού & Θάλασσας.

Με το λεωφορείο του Συλλόγου κατεβαίνουμε λίγο μετά τη Μεγάλη Κάψη και παίρνουμε την άσφαλτο προς Τυμφρηστό. Στα 500 περίπου μέτρα αρχίζει το μονοπάτι. Στην αρχή είναι ένας εγκαταλελειμμένος δασικός δρόμος με μια βρύση, που δεν λειτουργεί, και λίγα μέτρα πιο πάνω μια παλιά στέρνα. Μετά από μερικές τραβέρσες αφήνουμε τον δασικό δρόμο και φεύγουμε δεξιά μέσα στο ρέμα. Αρχίζει η ανηφόρα μέσα στο πυκνό δάσος, τα έλατα, τα πεύκα, τις αγριοκαστανιές, τις βελανιδιές και τις φτέρες με τα σκουρο-πρασινο-καφέ χρώματά τους. Mια ωραία προκλητική πεζοπορία για ανήσυχους ορειβάτες. «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο» είναι μια έκφραση του Ντοστογιέφσκι και μια δική μας διαπίστωση. Δεν τη χορταίνουμε την ομορφιά. Και για να τη γευτούμε καλύτερα, πρέπει να την αφηγηθούμε. Κι αυτό θέλω να κάνω…

Η σήμανση, όπως μας την περιέγραψε και ο Ηλίας Μυλωνάς από τον Άγιο Γεώργιο, που την έκανε μαζί με τον Νίκο Καρρά, είναι ελλιπής και θέλει προσοχή. Επισκεφθήκαμε την περιοχή λίγες μέρες πριν με τον Χρήστο, για αναγνώριση. Ο κ Ηλίας, πρόθυμος και αεικίνητος, μας κατατόπισε για το πρώτο κομμάτι, το ανέβασμα μέχρι τους Αγίους Αποστόλους. Έχει κόκκινα σημάδια, μερικές φορές και πράσινα, και κορδέλες.

Οι λούτσες δείχνουν την παρουσία των αγριογούρουνων. Εκεί παίρνουν το μπάνιο τους. Σε κάποιο ξέφωτο ο Γιάννης, που πήγαινε μπροστά ως ανιχνευτής, είδε το ζαρκάδι. Ήταν τυχερός. Μέσα στο πυκνό δάσος εμφανίστηκαν μηλιές.«Πού το βλέπετε το μήλο βρε παιδιά;». Μηλιές στο πουθενά. Έκλεισαν τα χωράφια, έγιναν δάσος. Να γιατί τα ζώα δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούν. Πάντα θα υπάρχει τροφή γι’ αυτά. Είδατε άγριο ζώο να πεινάσει; Κι αν με ρωτήσετε θα σας πω πόσο εύκολο είναι η φύση να ταΐσει όλους όσους δεν δηλώνουν άπληστοι, όπως άπληστοι είναι οι σύγχρονοι συγκάτοικοί μας στον πλανήτη.

Συναντάμε το δασικό δρόμο και στην πρώτη διασταύρωση ακολουθούμε τον αριστερό ανηφορικό με κατεύθυνση νοτιοδυτική και αμέσως μετά στην κρεμασμένη ταινία και τα σημάδια δεξιά μας, ανηφορίζουμε μέσα στο πυκνό δάσος, αυτή τη φορά με έλατα και πεύκα. Τα πεύκα στην περιοχή δεν είναι αυτοφυή. Έχουν φυτευτεί ύστερα από πυρκαγιά τη δεκαετία του ‘60. Χαρακτηριστική είναι και η παρουσία αρκετών αρκουδοπούρναρων, το γνωστό μας γκι.

Φτάνουμε στα ανοιχτά με τις φτέρες και τη χαμηλή βλάστηση. Απέναντί μας το Κουμπί, που στους πρόποδες του είναι το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων(1350μ). Πέφτουμε δίπλα στον δασικό δρόμο και σε λίγο συναντάμε το εκκλησάκι με τη βρύση και τα παγκάκια ολόγυρα. Είμαστε πάνω στην άσφαλτο που έρχεται από τη Ράχη Τυμφρηστού και πηγαίνει προς Αγία Τριάδα, Φουρνά και Ρεντίνα – Καρδίτσα. Απέναντι από το εκκλησάκι οι χαρακτηριστικές καλύβες, όπου γίνεται κάθε χρόνο η συνάντηση των Σαρακατσαναίων.

Συνεχίζοντας κατεβαίνουμε με κατεύθυνση ανατολική, ψάχνοντας διαρκώς τα λίγα κόκκινα σημάδια και την πλαστική ταινία, σε ένα υποτυπώδες μονοπάτι κλεισμένο από τα πεσμένα έλατα αλλά και την πυκνή βλάστηση. Συναντάμε το δασικό δρόμο και μετά από μερικές τραβέρσες φεύγουμε αριστερά, αφήνοντάς τον προς τη ρεματιά με πολλές φτέρες και ένα κανάλι, σχεδόν σκεπασμένο, που το νερό με πολύ δυσκολία κατηφορίζει μέσα σε ένα ήσυχο και καταπράσινο περιβάλλον και έλατα. «Χορός από γιγαντόκορμα ελάτια αγκαλιάζουν το Βελούχι» γράφει ο Χαρίλαος Μηχιώτης στο «ΠΑΤΡΩΑ ΓΗ»

Το μονοπάτι έγινε πια χαντάκι, με πολλά πεσμένα δέντρα. Και να σκεφθεί κανείς ότι το μονοπάτι συνέδεε το Μαυρίλο με το Καρπενήσι. Από δω περνούσαν φορτωμένα ζώα κι αγωγιάτες, βοσκοί και κοπάδια, κλέφτες, στρατός και αντάρτες. Αυτά τα μονοπάτια σε κάθε χωριό έχουμε υποχρέωση να τα διατηρήσουμε και να τα συντηρήσουμε. Είναι μια ιστορική μνήμη με ιδιαίτερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, που δεν είναι η στιγμή να τα αναλύσουμε.

Κατηφορίζουμε τραβερσάροντας διαρκώς, περνάμε τη στρογγυλή πέτρινη στέρνα και σε λίγο φαίνονται μακριά τα σπίτια του Μαυρίλου. Βγαίνουμε στα πρώτα εγκαταλελειμμένα κτήματα και το δασικό δρόμο, περνάμε τα τεράστια πλατάνια στο ρέμα και μπαίνουμε στο χωριό. Το Μαυρίλο είναι ένα ορεινό χωριό σε υψόμετρο 920 μέτρων, το οποίο βρίσκεται στην πλαγιά του Βελουχιού. Είναι 65 χιλ δυτικά της Λαμίας και 25 χιλ ανατολικά του Καρπενησίου.

“Στην δυτική άκρη της Φθιώτιδας, εκεί όπου κυριαρχεί ο υψικόρυφος Τυμφρηστός και κάτω από την κορυφή που έχει το όνομα: Μαυριλιώτικο Βελούχι ή Κουμπί  ή Φιλόσοφος(γιατί μοιάζει με μορφή γέροντα), είναι χτισμένο το πανέμορφο Μαυρίλο, μικρό χωριουδάκι σήμερα, προικισμένο όμως από την φύση και τιμημένο από την ιστορία. Γιατί το Μαυρίλο στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας, κεφαλοχώρι τότε, βρέθηκε στο επίκεντρο της προετοιμασίας του απελευθερωτικού αγώνα και κατόπιν της επαναστατικής έκρηξης. Σε τούτο το απόμερο χωρίο του Τυμφρηστού, μοναδικό σ' όλη του Ρούμελη, την Θεσσαλία  κι ως την Ήπειρο, δουλευόταν η μπαρούτη, η πρώτη ύλη των ντουφεκιών της κλεφτουριάς. Στις ποταμιές του Μαυρίλου γύριζαν οι μπαρουτόμυλοι, αυτά τα αυτοσχέδια εργαστήρια της φωτιάς του αγώνα για την αποτίναξη της μαύρης τούρκικης σκλαβιάς”, γράφει στην ιστοσελίδα για το χωριό του ο φίλος και συμμαθητής μου Δημήτρης Σακελλάρης  

Το χωριό είναι γεμάτο πηγές, αυλάκια και ρυάκια, τα οποία χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν όχι μόνο για πότισμα αλλά ως κινητήρια δύναμη των νερόμυλων για το άλεσμα αλευριού και την κατασκευή μπαρούτης. Η κύρια πηγή του χωριού ονομάζεται Γκούρα (η λέξη αυτή στα Σλαβικά σημαίνει μεγάλη πηγή) και αποτελεί μία από τις πηγές του Σπερχειού. Τα χωριά αυτά του Ανατολικού Βελουχιού (Τυμφρηστός, Μεγάλη Κάψη, Μερκάδα, Μαυρίλο, Νεοχώρι), όπως και τα άλλα του Βόρειου (Αγία Τριάδα, Αγία Παρασκευή, Δομιανοί, Πετράλωνα) είναι καστανοχώρια.

Ο Χαρίλαος Μηχιώτης, με καταγωγή από το Νεοχώρι Τυμφρηστού, έγραψε δύο εξαιρετικά βιβλία για την περιοχή: «ΤΥΜΦΡΗΣΤΟΣ ΚΑΙ ΤΥΜΦΡΗΣΤΙΟΙ, Γεωγραφική–Χωροταξική–Ιστορική–Οικονομική–Πολιτιστική προσέγγιση», εκδόσεις ΚΑΣΤΑΛΙΑ και «ΓΗ ΠΑΤΡΩΑ, Το Νεοχώρι Τυμφρηστού Φθιώτιδας, Βιογραφία μιας κοινωνίας» εκδόσεις επίσης ΚΑΣΤΑΛΙΑ

Επίσης ο Τάκης Ευθυμίου, δάσκαλος από τον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού, έχει εκδώσει δύο βιβλία - μελέτες για την Ομηρική Φθία και τον Αχιλλέα:  «Αναζητώντας Ίχνη του Ομηρικού Αχιλλέα στην κοιλάδα του Σπερχειού». Έργο συλλογικό που εκδόθηκε το 2006 και  «Ο Ανδριάντας του ομηρικού Αχιλλέα στον Άγιο Γεώργιο & ο λόγος ύπαρξής του», που εκδόθηκε το 2010.

Η βροχή μας βρήκε στο όμορφο σαλέ «Λελούδα» για φαγητό και καφέ. Είναι ένας εξαιρετικός χώρος μέσα στο πράσινο του έλατου και της βελανιδιάς, με φόντο το Βελούχι και θέα τον Μαλιακό και όλα τα γύρω βουνά.

Τρία πράγματα νομίζω πρέπει να κρατήσουμε τελειώνοντας την γραπτή περιπλάνηση στην περιοχή. Πρώτο, λέμε όλοι πως το Βελούχι είναι το πιο εκφραστικό βουνό της Ρούμελης και της λεβεντιάς της. Συνδέεται με την  παράδοση, τους θρύλους και την ιστορική πορεία του τόπου μας. Δεύτερο, οι μελέτες λένε ότι «Οι ορεινές περιοχές ανά τον κόσμο αποτελούν τοδεύτερο δημοφιλέστερο τουριστικό προορισμό μετά τις ακτές και τα νησιά», αποτελώντας το 15-20% του ετήσιου παγκόσμιου τουρισμού. Ο δε οικοτουρισμός είναι η πιο σημαντική εναλλακτική μορφή τουρισμού και σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, είναι ο ταχύτερα εξελισσόμενος τομέας του τουριστικού κλάδου. Και τρίτο, όσα περισσότερα ξέρει ο επισκέπτης για τον τόπο που επισκέπτεται, τόσο περισσότερο απολαμβάνει και σέβεται αυτό που βλέπει.

Την ομορφιά της περιοχής τη γνωρίζουμε, τη γνωρίσαμε. Διαπιστώνει κανείς ότι ένας πεζοπορικός «παράδεισος»κρύβεται στις παρυφές του Βελουχιού. Η ομαλή γεωμορφολογία, η πολυποίκιλη βλάστηση και τα παλιά μονοπάτια, που συνέδεαν τα χωριά με το Καρπενήσι, είναι στοιχεία του ορεινού ανάγλυφου της Δυτικής Φθιώτιδας που το καθιστούν προσιτό και ιδιαίτερο προορισμό ακόμα και για τους πρωτάρηδες του είδους. Αν συλλογιστούμε όμως για λίγο, μας γεννιέται αυτόματα μια απορία: Η φύση δεν είναι υποχρεωμένη να είναι ωραία, κι όμως είναι. Εμείς τί κάνουμε για να κρατήσουμε αυτή την ομορφιά και να δώσουμε τη δυνατότητα, και το κίνητρο ίσως, για να μείνουν κάποιοι άνθρωποι στον τόπο τους και να μην συγκεντρώνονται σαν τα ποντίκια στις τσιμεντουπόλεις;

Πηγές:

Στέφανος Σταμέλλος
9 συνημμένα — Λήψη όλων των συνημμένων αρχείων (σε συμπιεσμένη μορφή για 
Ελληνικά
Μενού κωδικοποίησης ονόματος αρχείου
)   Προβολή όλων των εικόνων  
IMG_1571.jpgIMG_1571.jpg
73 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ 003.jpgΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ 003.jpg
61 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ 014.jpgΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ 014.jpg
67 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
IMG_1509.jpgIMG_1509.jpg
94 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
IMG_1517.jpgIMG_1517.jpg
103 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
IMG_1544.jpgIMG_1544.jpg
67 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
IMG_1554.jpgIMG_1554.jpg
91 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
IMG_1559.jpgIMG_1559.jpg
99 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  
ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ.docΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ.doc
68 K   Προβολή   Λήψη αρχείου  

Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2011

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΕΛΙΚΑ;


Οι εκλογές του 2009 σημαδεύτηκαν με τον Καραμανλή να προσπαθεί να δώσει όσο γίνεται περισσότερους ψήφους στον Παπανδρέου, και τον Παπανδρέου να λέει ¨Λεφτά υπάρχουν λεφτά υπάρχουν¨. Λίγο αργότερα ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός βασιζόμενος σε ψεύτικα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (όπως μας ενημερώνει η κ.Γεωργαντά) και κάποιες δηλώσεις περί τιτανικού και εντατικής και την υπόγεια συμφωνία με τον Στράους Κοέν (Strauss Kahn) ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός φέρνει στην Ελλάδα το ΔΝΤ με διάφορες δικαιολογίες.
είναι όμως έτσι; για να δούμε τα στοιχεία από την Παγκόσμια Τράπεζα:

Είμαστε πρώτοι στον κόσμο σε εξωτερικό χρέος στον πλανήτη; ΟΧΙ
Είμαστε πρώτοι στον πλανήτη όσον αφορά το χρέος του Εθνικού Ακαθάριστου προϊόντος (ΑΕΠ); ΟΧΙ
Είμαστε πρώτοι στον πλανήτη σε κατά κεφαλήν χρέος; ΟΧΙ
Ειναι η Ελλάδα η πιο υπερχρεωμένη χώρα στην Ευρώπη η στον κόσμο ανάλογα με το μέγεθός της
όπως προσπαθούν μας πείσουν εδώ κι ενα χρόνο; Φυσικά όχι !
Είναι στις πρώτες θέσεις στον ιδιωτικό δανεισμό;(που δεν αφορά στον δανεισμό των νοικοκυριών αλλά των ιδ. επιχειρήσεωνΠρος θεού όχι !
Είναι η Ελλάδα η πιο προβληματική οικονομία της Ευρωζώνης ; Δεν είναι, όπως και να το διαβάσεις !


Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2011


Η ευχή του Steve Jobs στους νέους: «Μείνετε αχόρταγοι, μείνετε τρελαμένοι»

Ο Μανώλης Αναγνωστάκης γράφει με αφορμή την πρόσφατη αποχώρηση του διευθύνoντα συμβούλου της Apple, Steve Jobs, στο aixmi.gr.

Ακολουθεί το κείμενό του: 

<<Χαράματα της περασμένης Τρίτης σε ένα μέτριο ξενοδοχείο της Ιταλίας. Ξύπνησα με πονοκέφαλο.

Το slogan «ταξιδεύοντας γνωρίζεις τον εαυτό σου», ήταν το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα μπροστά στον καθρέφτη. Ζητούσα από τον εαυτό μου εξακρίβωση στοιχείων και, μάλιστα, μετά από ένα κουραστικό αγώνα δρόμου του μυαλού.

Το προηγούμενο βράδυ είχα διαβάσει στα κοινωνικά δίκτυα για την αποχώρηση του Steve Jobs από την Αpple, και θυμήθηκα τη χαρά που ένιωσα όταν ο Roberto, από τους καλύτερους φωτογράφους, μου είχε χαρίσει το πρώτο laptop βαλιτσάκι που είχε σχεδιάσει η Αpple.

Μετά, χάθηκα μέσα στις αναρτήσεις του youtube, μέχρι που βρήκα το λόγο του στο Πανεπιστήμιο του Stanford την ημέρα της αποφοίτησής της τάξης του 2005. Το είδα πάνω από τέσσερις φορές. Καιρός, λοιπόν, να ξαναδούμε τον αληθινό πλούτο της ζωής, σκέφτηκα.

Να ξαναγίνουμε πρωταγωνιστές της ίδιας μας της ζωής. Να σταματήσουμε να πιστεύουμε πως είμαστε Άτρωτοι. Να… να… να… Γέμισα από ερωτήματα ουσίας, από αυτά που μας κάνουν να δραπετεύουμε απ’ τη μίζερη πραγματικότητά μας.

Αυτό ήταν. Όλη τη νύχτα ξέφυγα από την ησυχία του ύπνου.

Το πρωί ήθελα με κάποιον να τα μοιραστώ. Δεν άντεχα. Ποιος αντέχει την αλήθεια και πώς μετριέται;

Πέρασε η ώρα, θυμήθηκα και μια συνέντευξη του Αντονιόνι στο «Βήμα της Κυριακής», για το φόβο του θανάτου και τη δημιουργία, στα μέσα του ’70. Οι ίδιες ανησυχίες, σκέφτηκα, και χάθηκα ακόμη μια φορά στο λόγο του Steve Jobs:

«Όταν ήμουν 17, διάβασα ένα απόσπασμα που έλεγε: “αν ζεις κάθε μέρα τη ζωή σου σα να είναι η τελευταία, κάποια μέρα τελικά θα επιβεβαιωθείς”.

Μου έκανε τρομερή εντύπωση και από τότε και για τα τελευταία 33 χρόνια κοιτάζομαι στον καθρέφτη και αναρωτιέμαι: “Aν αυτή είναι η τελευταία μέρα της ζωής μου, θέλω να κάνω αυτό που ετοιμάζομαι να κάνω;” και αν η απάντηση είναι “όχι” για πολλές μέρες στη σειρά, ξέρω ότι πρέπει κάτι να αλλάξω.

Η σκέψη ότι κάποια μέρα όλοι θα πεθάνουμε, με έχει βοηθήσει να πάρω τις σπουδαιότερες αποφάσεις. Γιατί σχεδόν όλα, όλες οι εξωγενείς προσδοκίες, κάθε περηφάνια ή ο φόβος της ντροπής ή της αποτυχίας, όλα ξεθωριάζουν μπροστά στο θάνατο, ενώ παραμένει μόνον ό,τι είναι πραγματικά σπουδαίο.

Η σκέψη ότι μια μέρα θα πεθάνεις, είναι ο καλύτερος τρόπος για να μην πέσεις στην παγίδα να σκέφτεσαι ότι έχεις κάτι να χάσεις.

Έχεις ήδη απογυμνωθεί. Δεν υπάρχει λόγος να μην ακολουθήσεις την καρδιά σου.

Πριν από έναν χρόνο οι γιατροί μου, διέγνωσαν καρκίνο…

Αυτή η εμπειρία με έφερε τόσο κοντά όσο τίποτε άλλο στο θάνατο και εύχομαι πως θα είναι η μόνη που θα έχω για τις επόμενες δεκαετίες. Έχοντας επιβιώσει από κάτι τέτοιο, μπορώ να σας πω με περισσότερη βεβαιότητα από τότε που ο θάνατος αποτελούσε χρήσιμη αλλά απλώς θεωρία του μυαλού: “Κανείς δε θέλει να πεθάνει. Ακόμη κι όσοι θέλουν να πάνε στον παράδεισο, δεν θέλουν να πεθάνουν”.

Παρόλα αυτά, ο θάνατος είναι η κατάληξη που όλοι έχουμε. Κανείς δεν τον γλίτωσε κι έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα, γιατί ο θάνατος είναι η καλύτερη επινόηση της ζωής. Είναι η δύναμη της αλλαγής, ξεκαθαρίζει τα παλιά και δημιουργεί χώρο για τα καινούργια. Σήμερα, το νέο είστε εσείς. Μα, κάποια μέρα, όχι πολύ μακρινή, θα γεράσετε και θα “φύγετε”. Συγνώμη που γίνομαι δραματικός αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Η ζωή σας είναι περιορισμένη, συνεπώς μην τη σπαταλάτε ζώντας τη ζωή κάποιου άλλου.

Μην παγιδευτείτε σε δόγματα και ζήσετε με τον τρόπο που σκέφτονται άλλοι. Μην αφήσετε το θόρυβο των απόψεων των άλλων να πνίξει την εσωτερική σας φωνή.

Και το πιο σημαντικό: να έχετε το θάρρος να ακολουθήσετε την καρδιά σας και τη διαίσθησή σας. Γιατί, με κάποιο τρόπο ξέρουν, αυτό που πραγματικά θέλετε να γίνετε. Όλα τα άλλα είναι υποδεέστερα.

Όταν ήμουν νέος, υπήρχε μια φοβερή έκδοση με τίτλο “The Whole Earth Catalog” που θεωρείτο μία από τις βίβλους της γενιάς μου. Δημιουργήθηκε από έναν τύπο ονόματι Stewart Brand, όχι μακριά από εδώ, στο Menlo Park και το έβγαλε στη δημοσιότητα με μια ποιητική πινελιά… Ο Stewart, με την ομάδα του, εξέδωσαν διάφορα τεύχη και, όταν ο κατάλογος έκανε τον κύκλο του, τύπωσαν το τελευταίο. Ήταν στη μέση της δεκαετίας του ’70 και ήμουν στην ηλικία σας. Στο πίσω μέρος υπήρχε μια φωτογραφία ενός επαρχιακού δρόμου, νωρίς το πρωί, σαν τους δρόμους που μπορεί να έχετε βρεθεί κάνοντας ωτοστόπ, αν είστε πολύ περιπετειώδεις. Κάτω από την φωτογραφία αναγραφόταν:
“Παραμείνετε αχόρταγοι, παραμείνετε τρελαμένοι”.

Αυτό ήταν και το αποχαιρετιστήριο μήνυμα, καθώς υπέγραφαν και αυτό εύχομαι πάντα κι εγώ στον εαυτό μου. Σας εύχομαι, λοιπόν:

“Μείνετε αχόρταγοι, μείνετε τρελαμένοι”».

Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2011

Τ΄ ΑΗ-ΓΙΑΝΝΙΟΥ ΤΑ "ΒΡΙΣΚΟΥΜΕΝΑ"

Κάθε χρόνο ,στις 29 Αυγούστου, στη χάρη του Αη- Γιαννιού του Προδρόμου ,κάτω από τους δρυς, στην αυλή του ξωκλησιού ,οι πιστοί περιμένουν να γευτούν τα νηστίσιμα φαγητά του αγίου.Το ξωκλήσι , ένας απλόςς αλλά ευλαβικός ναϊσκος που χτίστηκε το 1838, είναι σκαρφαλωμένο πάνω από το χωριό Νεοχωράκι – Δυτ. Φθιώτιδας, 20 λεπτά με το αυτοκίνητο.


Την παραμονή της γιορτής οι πιστοί που έχουν αναλάβει την ετοιμασία των φαγητών ψωνίζουν τα απαραίτητα υλικά και το μεσημέρι ανεβαίνουν στο "σπίτι" του αγίου για την περοετοιμασία του γεύματος και τo στολισμό της εκκλησίας.Το πατροπαράδοτο διατροφικό τυπικό περιλαμβάνει φασολάδα και ρύζι, με σάλτσα από μπόλικα κρεμμύδια και φρέσκια ντομάτα....


Καθώς ανεβαίνουμε το αυτοκίνητο αγκομαχεί στον κακατράχαλο δρόμο αλλά οι κατάφυτες, από δρυς και κέδρους, πλαγιές, μας αποζημιώνουν με το παραπάνω.Μόλις φτάνουμε ανοίγουμε την εκκλησία και προσκηνούμε την παλιά, σαρακοφαγωμένη εικόνα του αγίου. Μετά τον ευλαβικο χαιρετισμό και την έκδηλη ικανοποίηση της νοσταλγίας που προκάλεσε η ολόχρονη απουσία από το άγιο αυτό μέρος , οι πιστοί αποσύρονται στην αποθηκούλα για να οργανώσουν το μαγείρεμα. Η πρώτη τους δουλειά είναι να φρεσκάρουν τα καζάνια και τα άλλα μαγειρικά σκευη. Στο χώρο που έμεινε κλειστός για ένα ολόκληρο χρόνο βρήκαν καταφύγιο διάφορα ζουζούνια που δολοφονούνται ,χωρίς σημάδια οίκτου ,με μια φυσικότητα σοκαριστική!Αφού πλυθούν τα καζάνια και οι κουτάλες, καθαρίζονται και τρίβονται τα κρεμμύδια. Και τι παράξενο...τα ματια άκλαφτα....λες κι έγινε μια συνήθεια στο πέρασμα των χρόνων.... Μόλις τα είκοσι κιλά κρεμμυδια είναι έτοιμα, καθαρίζουν και πλένουν τα φασόλια που μπαίνουν σε δυο καζάνια μαζί με το κρεμμύδι, τα καρότα και το σέλινο. Από την ώρα που θα βράσουν χρειάζονται 2 ώρες να χυλώσουν σε σιγανή φωτιά. Μοσχομυρίζει ο τόπος! Η μυρωδιά του φαγητού και του καθαρού αέρα παντρεύονται- τελετουργία ολόκληρη- συνοδευόμενη με σχόλια για τη ζωή του αγίου και τον παλιο καλό καιρό που στηνόταν ολόκληρο πανηγύρι...Κι όλη αυτή η νοσταλγία για το παρελθόν δίνει τη θέση της στην αγωνία για το μέλλον... “ θα βρεθούν άραγε κάποιοι να συνεχίσουν το έθιμο;”...Στη συνέχεια βράζουν το ρύζι και δένουν τη σάλτσα. Καταγράφουν στο μυαλό τους τα πράγματα που θα χρειαστούν την επόμενη γιορτινή μέρα και μοιράζουν τις δουλειές.

Έφτασε πια τέσσερις το απόγευμα και το καφεδάκι είναι απαραίτητο για την τόνωση μας. Η ευωδιά του σκορπίζεται στον αέρα και διώχνει τον κάματο από τα μέλη ,γαληνεύει το μυαλό και τα μάτια ταξιδεύουν ανάμεσα στις φυλλωσιες πέρα, μακριά στα κεραμοσκέπαστα σπίτια της Μερκάδας.Ο ναός, λιτός με ελάχιστες καινούριες εικόνες και καμιά δεκαριά παλιές με τα σημάδια του χρόνου- κι αυτό το σαράκι δε σεβάστηκε τους άγιους τούτους και σημάδεψε τα πρόσωπα και τα ιμάτια τους!Η εικόνα του αγίου στολίζεται ευλαβικά με φρέσκα λουλούδια και τα καντήλια καθαρίζονται και γεμίζουν ελαιόλαδο, μπαίνουν τα φυτιλάκια έτοιμα να λάμψουν στην αυριανή λειτουργία! Στρώνονται τα τραπεζομάντηλα και καθαρίζονται από τα παλιωμένα κεριά οι κηροστάτες.

Τα κεριά, το λιβάνι ,το κουτί για τα κέρματα βρίσκουν τη θέση τους. Η εικόνα μένει έξω από την εκκλησία έτοιμη να δεχτεί τις προσευχές και τις ευχαριστίες των πιστών.

Το ηλιοβασίλεμα συμπληρώνει τη μαγεία αυτής της προετοιμασίας. Η φασολάδα είναι έτοιμη να κατέβει από τη φωτιά οι μάγειρες δοκιμάζουν ξανά και ξανά. Θέλουν να είναι εύγευστο το φαϊ του αγίου τους. να ΄ναι ευχαριστημένος κι αυτός και όσοι έρθουν να τον τιμήσουν αύριο.

Ομως αν και το ρολόι δείχνει 10 00μ.μ. δε θα αφήσουν τον άγιο μόνο του από τώρα. Ετοιμάζουν ένα λιτό και πρόχειρο δείπνο: κρασί και στεγνό φαγητό - “δεν είναι ώρα να λερώνουμε πιρούνια και κουτάλια ...τα χρειαζόμαστε αύριο... και το νερό για τη λάτρα κοντεύει να τελειώσει” τονιζει η κυρία Μέλπω.Σιγά -σιγα μυαλό και κορμί χαλαρώνουν “όλα πήγαν καλά” και πιάνουν το τραγούδι -ήσυχο, μελωδικό - δώρο στον άγιο και στο φεγγάρι που ταξιδεύει στον ουρανό.Νύχτωσε για τα καλά, ώρα για την επιστροφή. Δεν έμειναν και πολλές ώρες ύπνου... “στις 5 τα χαράματα πρέπει να ξεκινήσουμε για τη μεγάλη μέρα”.Η νύχτα κυλάει μαγευτική στο Νεοχωράκι. Τα βλέφαρά μας κλείνουν με το νανούρισμα του Σπερχειού και τους ήχους που έρχονται από τις φυλλωσιές των δέντρων.

Η μέρα ανοίγοντας τα μάτια της μάς βρίσκει έξω από την εκκλησία ντυμένους γιορτινά. Ο ιερέας άρχίζει το τελετουργικό. Οι πιστοί ανεβαίνουν το βουνό , μπαίνουν στο χώρο της εκκλησίας και αφού κρεμάσουν τις σακούλες με τα φαγητοδοχεία στα δέντρα ανάβουν το κερί τους στον άγιο και παρακολουθούν τη θεία λειτουργία . Καθώς ο ιερέας ευλογεί τους άρτους, οι υπεύθυνοι του σερβιρίσματος πηγαίνουν στις θέσεις τους. Οι πιστοί με το “αμήν” του παππούλη, παίρνουν στα χέρια τους τα δοχεία και περιμένουν στην ουρά για να τα γεμίσουν με το φαϊ του Προδρόμου. Οι περισσότεροι κλείνουν ερμητικά τα δοχεία, ευχαριστούν τον άγιο και φεύγουν για τα σπίτια τους. Θα φάνε με άνεση και ίσως με περισσότερη ποικιλία.Οι ελάχιστοι που μένουν για να τηρήσουν εξ' ολοκλήρου το έθιμο, στρώνουν τα τραπέζια στον προαύλιο χώρο και συμπληρώνουν τη φασολάδα με καυτερή πιπεριά, κρασί και ελιές. Η πιο συγκινητική στιγμή είναι εκείνη που ξεκινά το τραγούδι με το στόμα και την ανεπαισθητη συνοδεία του κλαρίνου .Ο άγιος ευφραίνεται γεύσεις και ακούσματα. Οι πιστοί του ξέρουν ακόμη να τον συντροφεύουν με ευγνωμοσύνη και αγάπη.

Το γεύμα, αυτή η θαυμαστή τελετουργία ,έφτασε στο τέλος της. Οι πιστοί χαιρετούν τον αγιο και τους διοργανωτες και κατηφόριζουν ευχαριστημένοι.Μερικοί μένουν πίσω για να πλύνουν τα καζάνια. Φορούν τα προχειρα ρούχα, δουλεύουν και ταυτόχρονα κάνουν τον απολογισμό της μέρας."'Ολοι έμειναν ευχαριστημένοι, σερβίραμε πολύ γρήγορα!" λέει ικανοποιημένος ο κύριος Δημήτρης ."Περισσότεροι είμαστε φέτος ,ήρθαν και ξένοι από άλλα χωριά ..." συμπληρώνει με περηφάνια ο κύριος Τάσσος.

Τα καζάνια μπαίνουν στα ράφια "του χρονου πάλι με το καλό" μονολογεί η κυρία Ρίτα.Ασπαζόμαστε την εικόνα του ευλαβικά και σιωπηρά ,γεμάτοι ευγνωμοσύνη. Αγκαλιαζόμαστε μεταξύ μας και ευχαριστούμε ο ένας τον άλλο . Η συγκίνηση κάνει τα μάτια μας να γεμίζουν δάκρυα και μεις δεν τα εμποδίζουμε να τρέξουν και να στεγνώσουν πάνω στα μάγουλά μας.

Τραγουδώντας "ήρθε ο καιρός να φύγουμε..."  επιβιβαζόμαστε στα αυτοκίνητα για το γυρισμό, αφήνοντας πίσω μας ένα κομμάτι της ψυχής μας προσφορά στην αυθεντική φιλοξενία του αγίου, που μας φίλεψε το βρισκούμενο...


































Γεωργία Καλλέργη
εκπαιδευτικός

Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2011

Δημοσίευμα του lamiareport για τη συνάντηση της Μακρακώμης


Τα σκουπίδια μπορούν να γίνουν όφελος αντί πρόβλημα - Συνάντηση στη Μακρακώμη

Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου 2011 00:25
ΕκτύπωσηPDF

Αυτοδιοικητικό Κίνημα Περιφέρειας Στερεάς: <<Tα σκουπίδια μπορούν να γίνουν όφελος αντί πρόβλημα Κοινωνική συμμετοχή στη διαχείριση των απορριμμάτων>>

«Η διαχείριση των απορριμμάτων μπορεί σύντομα να αποδώσει καρπούς για τις τοπικές κοινωνίες» υποστήριξαν τα μέλη του Αυτοδιοικητικού Κινήματος σε συνάντηση –συζήτηση με τους τοπικούς φορείς που πραγματοποιήθηκε στη Μακρακώμη.

«Η κατάσταση στη Στερεά Ελλάδα είναι τριτοκοσμική και οι λύσεις που προτείνονται είναι στη λογική των μεγάλων χρονοβόρων και ακριβών έργων ενώ κεντρικά προωθούνται και πρακτικές πλήρους ιδιωτικοποίησης» ανάφερε η περιφερειακή σύμβουλος Δέσποινα Σπανούδη. «Το αδιέξοδο που δημιουργείται με τις προβληματικές χωροθετήσεις των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων εξυπηρετεί είτε αυτούς που πλουτίζουν από την παράνομη διάθεση σε μη οργανωμένους χώρους, είτε μεγαλοεπιχειρηματίες που εμφανίζονται ως σωτήρες με πανάκριβες και αναποτελεσματικές λύσεις που καλούνται να πληρώσουν οι πολίτες.»

« Υπάρχει λύση» ανέφερε η Δέσποινα Σπανούδη «και είναι θεωρητικά αποδεκτή από όλους, αλλά στην πράξη την αποφεύγουν. Είναι η αποκεντρωμένη διαχείριση με μεθόδους διαλογής των υλικών ξεκινώντας από αυτούς που τα παράγουν. Είναι μια λύση που εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή του πολίτη, παράγει τις περισσότερες θέσεις εργασίας τοπικά, απαιτεί εύκολες εγκαταστάσεις, έχει το χαμηλότερο κόστος και είναι απόλυτα φιλική στο περιβάλλον. Δεν προωθείται όμως, γιατί δεν παράγει κέρδη για τους μεγάλους ομίλους που διαγκωνίζονται τον τελευταίο καιρό γύρω από τα σκουπίδια».

Στην συζήτηση αναδείχθηκε τόσο από τους αιρετούς όσο και από τους ενεργούς πολίτες η αντίδρασή τους στην δημιουργία νέου ΧΥΤΑ για τα απορρίμματα της κεντρικής Φθιώτιδας κοντά στο χωριό Τρίλοφο, σε θέση που επιλέχθηκε με αμφισβητούμενες διαδικασίες και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ευρύτερη περιοχή Μακρακώμης-Σπερχειού-Μαλιακού.

Παρόντες ήταν ο Δήμαρχος και ο αντιδήμαρχος Μακρακώμης, οι πρόεδροι των τοπικών συμβουλίων και εκπρόσωποι του Ομίλου Ενεργών Πολιτών Δυτικής Φθιώτιδας, του Ομίλου Φίλων του Δάσους της Λαμίας και της κίνησης Μαλιακός SOS. Συμφωνήθηκε ότι οι ενεργοί πολίτες και οι φορείς θα απαιτήσουν από την περιφέρεια και την τοπική αυτοδιοίκηση, διάλογο για να σχεδιαστούν και να συμφωνηθούν κοινωνικά αποδεκτές βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης των απορριμμάτων, που θα επιτρέψουν την γρήγορη αξιοποίηση των χρηματοδοτήσεων και θα αποδώσουν το μέγιστο όφελος στην κοινωνία που επιβαρύνεται με ολοένα και πιο δυσβάσταχτα βάρη.